Quy định về thủ tục xem xét bản án tử hình trước khi thi hành được nêu rõ tại Thông tư liên tịch số 02/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP. Thông tư này do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ trưởng Bộ Công an và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành ngày 23/9/2025, có hiệu lực thi hành từ ngày 15/11/2025. Thông tư nhằm hướng dẫn một số thủ tục cụ thể theo quy định tại Điều 367 của Bộ luật Tố tụng hình sự, đảm bảo tính nghiêm minh và nhân đạo của pháp luật.

Theo Điều 6 của Thông tư liên tịch 02/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP, bản án tử hình chỉ được thi hành khi thuộc một trong bốn trường hợp cụ thể sau. Các trường hợp này nhấn mạnh việc tôn trọng quyền kháng nghị, ân giảm và các thủ tục tố tụng, nhằm tránh sai sót và đảm bảo công bằng.

Trường hợp 1: Người bị kết án tử hình không có đơn xin ân giảm hình phạt tử hình; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã có Quyết định không kháng nghị bản án tử hình.

Trường hợp này áp dụng khi phạm nhân không yêu cầu ân giảm và các cơ quan thẩm quyền cao nhất xác nhận không có cơ sở để kháng nghị. Điều này giúp đẩy nhanh quy trình thi hành án trong trường hợp bản án đã được xem xét kỹ lưỡng, tránh kéo dài thời gian chờ đợi không cần thiết.

Trường hợp 2: Người bị kết án tử hình không có đơn xin ân giảm hình phạt tử hình; Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quyết định không chấp nhận kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm, giữ nguyên bản án tử hình và người bị kết án tử hình vẫn không có đơn xin ân giảm hình phạt tử hình.

Ở trường hợp này, nhấn mạnh vai trò của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao trong việc xem xét kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm. Nếu kháng nghị bị bác bỏ và phạm nhân vẫn không xin ân giảm, bản án sẽ được thi hành. Quy định này đảm bảo rằng mọi khiếu nại pháp lý đã được xử lý đầy đủ, góp phần duy trì tính ổn định của bản án.

Trường hợp 3: Người bị kết án tử hình có đơn xin ân giảm hình phạt tử hình; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã có Quyết định không kháng nghị bản án tử hình và Văn phòng Chủ tịch nước có Thông báo về việc không có quyết định ân giảm của Chủ tịch nước.

Trường hợp này dành cho các phạm nhân đã nộp đơn xin ân giảm. Sau khi các cơ quan tố tụng xác nhận không kháng nghị và Chủ tịch nước không ban hành quyết định ân giảm, bản án mới được thi hành. Điều này thể hiện sự nhân đạo của pháp luật Việt Nam, cho phép phạm nhân có cơ hội cuối cùng để được xem xét giảm án.

Trường hợp 4: Người bị kết án tử hình có đơn xin ân giảm hình phạt tử hình; Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quyết định không chấp nhận kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm, giữ nguyên bản án tử hình và Văn phòng Chủ tịch nước có Thông báo về việc không có quyết định ân giảm của Chủ tịch nước.

Tương tự trường hợp 3 nhưng kết hợp với quyết định của Hội đồng Thẩm phán về kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm. Nếu tất cả các bước đều không dẫn đến thay đổi bản án và không có ân giảm từ Chủ tịch nước, thi hành án sẽ được thực hiện. Quy định này đảm bảo tính toàn diện trong việc xem xét lại bản án, tránh bỏ sót bất kỳ yếu tố nào có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của phạm nhân.

Thông tư liên tịch 02/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP là văn bản pháp lý mới nhất hiện hành, thay thế các quy định cũ hơn để phù hợp với Bộ luật Tố tụng hình sự hiện tại. Việc áp dụng các trường hợp này giúp hệ thống tư pháp hoạt động hiệu quả hơn, đồng thời bảo vệ quyền con người theo các tiêu chuẩn quốc tế. Nếu bạn cần thêm thông tin chi tiết, có thể tham khảo trực tiếp văn bản tại các cơ sở dữ liệu pháp luật uy tín.

Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.

Trân trọng!

Người biên tập: Nguyễn Thị Trà My