Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2025: Những điểm mới người dân cần biết
Ngày 25/6/2025, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật số 86/2025/QH15 – Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Luật này chính thức có hiệu lực từ 01/7/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật hình sự nước ta – vừa nghiêm minh, vừa nhân đạo, phù hợp với tình hình thực tiễn và xu hướng quốc tế.
Dưới đây là 6 điểm thay đổi lớn, có tác động trực tiếp đến đời sống xã hội và cần được người dân, cán bộ pháp luật, cũng như các cơ quan liên quan nắm rõ:
1. Không thi hành án tử hình đối với người mắc ung thư giai đoạn cuối
Trước đây, luật chỉ miễn thi hành án tử hình cho phụ nữ mang thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người từ đủ 75 tuổi trở lên. Nay, một điểm mới đáng chú ý là người bị kết án tử hình mà mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối cũng sẽ được miễn thi hành án.
Ý nghĩa:
Đây là một bước tiến thể hiện tinh thần nhân đạo, khoan dung của pháp luật hình sự Việt Nam. Nhà nước không chỉ xử lý nghiêm minh người phạm tội, mà còn tính đến yếu tố sức khỏe và điều kiện con người trong những giai đoạn cuối đời.
2. Siết chặt điều kiện giảm án với tội phạm tham nhũng
Người bị kết án tù chung thân vì tham ô tài sản hoặc nhận hối lộ sẽ chỉ được xem xét giảm án khi:
- Đã nộp lại ít nhất ¾ tài sản do phạm tội mà có;
- Đồng thời phải hợp tác tích cực với cơ quan chức năng (ví dụ: khai báo, giúp điều tra, lập công…).
Ý nghĩa:
Quy định này nhằm tăng cường tính răn đe và thúc đẩy việc thu hồi tài sản tham nhũng – một trong những vấn đề gây nhức nhối trong xã hội hiện nay.
3. Bỏ án tử hình với 8 tội danh
Luật đã loại bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh, bao gồm:
- Lật đổ chính quyền nhân dân
- Gián điệp
- Phá hoại cơ sở vật chất kỹ thuật của Nhà nước
- Sản xuất, buôn bán thuốc giả
- Vận chuyển trái phép chất ma túy
- Tham ô tài sản
- Nhận hối lộ
- Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược
Ý nghĩa:
Đây là một thay đổi lớn, phản ánh chính sách nhân đạo hóa pháp luật và tiệm cận xu hướng hình sự quốc tế – hạn chế án tử hình, tăng cường cải tạo, giáo dục.
4. Hình sự hóa hành vi sử dụng trái phép ma túy
Luật mới bổ sung Điều 256a, xử lý hình sự người sử dụng trái phép chất ma túy nếu rơi vào các trường hợp sau:
- Đang trong giai đoạn cai nghiện, điều trị thay thế hoặc bị quản lý sau cai;
- Tự ý bỏ điều trị;
- Hoặc tái phạm nhiều lần.
Mức phạt có thể từ 2–5 năm tù tùy mức độ vi phạm.
Ý nghĩa:
Thay vì chỉ xử phạt hành chính như trước, việc hình sự hóa một số hành vi sử dụng ma túy là nhằm siết chặt quản lý, ngăn chặn tái nghiện và bảo vệ cộng đồng trước hiểm họa ma túy.
5. Tăng mức phạt tiền với các tội ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường
Luật sửa đổi tăng gấp đôi mức phạt tiền đối với các tội:
- Gây ô nhiễm môi trường
- Vi phạm quản lý chất thải nguy hại
- Sản xuất, buôn bán, tàng trữ trái phép ma túy
- Vi phạm quy định về an toàn thực phẩm
Ý nghĩa:
Đây là hành động cứng rắn của pháp luật nhằm bảo vệ môi trường sống, sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy trách nhiệm xã hội trong sản xuất, kinh doanh.
6. Chuyển tử hình sang tù chung thân nếu chưa thi hành án
Nếu một bản án tử hình đã tuyên trước ngày 01/7/2025 nhưng chưa thi hành, thì sẽ được chuyển sang án tù chung thân. Quyết định này sẽ do Chánh án TAND Tối cao xem xét và ban hành.
Ý nghĩa:
Điều này đảm bảo tính thống nhất, công bằng và phù hợp với chính sách hình sự mới, góp phần giảm bớt hình phạt tử hình trong thực tế.
Kết luận
Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2025 không chỉ là sự điều chỉnh kỹ thuật pháp lý mà còn là bước tiến lớn về tư duy lập pháp. Những quy định mới vừa nghiêm minh với tội phạm, vừa nhân văn với con người; vừa răn đe, vừa khuyến khích hoàn lương.
Người dân, cán bộ, cơ quan công quyền cần:
- Hiểu rõ các nội dung thay đổi
- Thực hiện nghiêm túc theo quy định mới
- Góp phần xây dựng xã hội an toàn, công bằng và văn minh.
Việc sử dụng dịch vụ luật sư hình sự từ các đơn vị chuyên nghiệp như Mys Law không chỉ giúp hướng dẫn khai báo đúng quy định, mà còn phân tích bản chất hành vi, xác định yếu tố cấu thành tội, từ đó xây dựng chiến lược bào chữa phù hợp để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Luật sư cũng là người đại diện hỗ trợ xuyên suốt quá trình tố tụng – từ điều tra, truy tố cho đến xét xử.
Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.
Trân trọng!
Người biên tập: Lê Trần Phước Ngọc
