Không ít người sử dụng đất thắc mắc liệu có thể thế chấp căn nhà mà không thế chấp quyền sử dụng đất. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ vấn đề này dựa trên quy định pháp luật hiện hành.

1. Có được thế chấp nhà nhưng không thế chấp đất không?

Theo khoản 1 Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015, thế chấp tài sản là việc bên thế chấp dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ mà không giao tài sản cho bên nhận thế chấp.

Căn cứ Điều 326 Bộ luật Dân sự 2015, pháp luật công nhận việc chỉ thế chấp tài sản gắn liền với đất (như nhà ở) mà không thế chấp quyền sử dụng đất. Cụ thể, có hai trường hợp:

  • Trường hợp 1: Chủ sở hữu nhà đồng thời là người sử dụng đất. Khi xử lý tài sản thế chấp, quyền sử dụng đất sẽ được xử lý cùng nhà, trừ khi có thỏa thuận khác.
  • Trường hợp 2: Chủ sở hữu nhà không phải là người sử dụng đất. Khi xử lý nhà, người nhận chuyển quyền sở hữu nhà được tiếp tục sử dụng đất trong phạm vi quyền, nghĩa vụ của chủ sở hữu nhà, trừ khi có thỏa thuận khác.

Như vậy, pháp luật cho phép thế chấp nhà mà không thế chấp đất, nhưng cách xử lý tài sản sẽ phụ thuộc vào việc chủ sở hữu nhà có đồng thời là người sử dụng đất hay không Hình ảnh minh họa: Nhà ở gắn liền với đất.

2. Xử lý tài sản khi thế chấp nhà mà không thế chấp đất thế nào?

Căn cứ Điều 326 Bộ luật Dân sự 2015, việc xử lý tài sản thế chấp được quy định như sau:

  • Trường hợp chủ sở hữu nhà đồng thời là người sử dụng đất: Khi xử lý tài sản, cả nhà và quyền sử dụng đất sẽ được xử lý, trừ khi có thỏa thuận khác giữa các bên.
  • Trường hợp chủ sở hữu nhà không phải là người sử dụng đất: Người nhận chuyển quyền sở hữu nhà được tiếp tục sử dụng đất theo quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu nhà trước đó, trừ khi có thỏa thuận khác.
  • Nếu không có thỏa thuận khác và bên thế chấp không thực hiện được nghĩa vụ trả nợ, ngân hàng có thể phát mãi cả nhà và quyền sử dụng đất (nếu liên quan).

3. Điều kiện để thế chấp nhà ở

Theo khoản 1 Điều 160 Luật Nhà ở 2023, nhà ở dùng để thế chấp phải đáp ứng các điều kiện sau:

1. Có Giấy chứng nhận quyền sở hữu, trừ trường hợp nhà ở hình thành trong tương lai, nhà tình nghĩa, hoặc các trường hợp đặc biệt khác.

2. Không có tranh chấp, khiếu nại, khiếu kiện về quyền sở hữu.

3. Đang trong thời hạn sở hữu (đối với nhà ở có thời hạn).

4. Không bị kê biên để thi hành án, không chịu quyết định hành chính có hiệu lực hoặc biện pháp khẩn cấp tạm thời, biện pháp ngăn chặn của Tòa án/cơ quan có thẩm quyền.

5. Không thuộc diện bị thu hồi đất, giải tỏa, hoặc phá dỡ.

Ngoài ra, theo khoản 1 Điều 161 Luật Nhà ở 2023, bên thế chấp phải đáp ứng các điều kiện về tư cách chủ thể tham gia giao dịch theo quy định của pháp luật dân sự.

Kết luận

Pháp luật Việt Nam cho phép thế chấp nhà ở mà không thế chấp quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, khi xử lý tài sản thế chấp, quyền sử dụng đất có thể bị xử lý cùng nhà, tùy thuộc vào việc chủ sở hữu nhà có đồng thời là người sử dụng đất hay không, cũng như thỏa thuận giữa các bên. Để thế chấp nhà ở, cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định tại Luật Nhà ở 2023 và pháp luật dân sự.

Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.

Trân trọng!

Người biên tập: Nguyễn Anh Quân