Giấy chứng sinh là một tài liệu pháp lý quan trọng, đóng vai trò là cơ sở để thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh cho trẻ em. Thủ tục cấp Giấy chứng sinh được quy định chi tiết tại Thông tư 22/2025/TT-BYT của Bộ Y tế và Quyết định 2922/QĐ-BYT năm 2025, công bố các thủ tục hành chính mới trong lĩnh vực dân số, bà mẹ và trẻ em. Các quy định này không chỉ đảm bảo quyền lợi của trẻ em mà còn hỗ trợ cha mẹ hoặc thân nhân thực hiện thủ tục thuận tiện, minh bạch, đặc biệt trong các trường hợp đặc biệt như sinh ngoài cơ sở y tế hoặc mang thai hộ. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết về hồ sơ, trình tự và thời hạn thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng sinh theo các văn bản pháp lý mới nhất, đồng thời bổ sung phân tích để nội dung rõ ràng, dễ hiểu hơn. Người dân nên kiểm tra thêm tại cơ quan y tế địa phương để đảm bảo tuân thủ đúng quy định hiện hành.

1. Nguyên tắc chung về việc cấp Giấy chứng sinh

Theo Điều 2 Thông tư 22/2025/TT-BYT, Giấy chứng sinh được cấp cho trẻ em sinh ra tại các cơ sở y tế có giấy phép hoạt động, bao gồm bệnh viện, trung tâm y tế, trạm y tế hoặc các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được cấp phép khác. Trong trường hợp này, Giấy chứng sinh sẽ được cơ sở y tế nơi trẻ sinh ra cấp ngay sau khi sinh hoặc trong thời gian trẻ nằm viện, nhằm đảm bảo tính kịp thời để phục vụ đăng ký khai sinh sau này.

Ngoài ra, Thông tư 22/2025/TT-BYT quy định hai trường hợp đặc biệt mà cha, mẹ hoặc thân nhân của trẻ phải tự thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng sinh:

  • Trẻ sinh ngoài cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nhưng được người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh, nhân viên y tế thôn, bản hoặc cô đỡ thôn, bản đỡ đẻ. Đây thường là các trường hợp sinh tại nhà hoặc khu vực vùng sâu, vùng xa, nơi không có điều kiện tiếp cận cơ sở y tế ngay lập tức.
  • Trẻ sinh ra do thực hiện kỹ thuật mang thai hộ, bao gồm cả trường hợp sinh tại cơ sở y tế thực hiện mang thai hộ hoặc tại cơ sở y tế khác.

Các nguyên tắc này không chỉ đảm bảo quyền được cấp giấy tờ pháp lý cho mọi trẻ em mà còn phù hợp với xu hướng hiện đại hóa quản lý hành chính, giảm thiểu rào cản cho người dân, đặc biệt ở các khu vực khó khăn.

2. Đối tượng thực hiện thủ tục

Theo Thông tư 22/2025/TT-BYT, các đối tượng có thể thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng sinh bao gồm:

  • Người mẹ hoặc người cha của trẻ, là những người trực tiếp có trách nhiệm pháp lý đối với trẻ.
  • Thân nhân của trẻ, bao gồm người thân trong gia đình được ủy quyền hoặc có trách nhiệm thay mặt cha mẹ thực hiện thủ tục trong các trường hợp cha mẹ không thể trực tiếp nộp hồ sơ (ví dụ, do sức khỏe hoặc các lý do cá nhân khác).

Việc mở rộng đối tượng thực hiện thủ tục giúp đảm bảo tính linh hoạt, đặc biệt trong các trường hợp đặc thù như trẻ sinh ngoài cơ sở y tế hoặc liên quan đến mang thai hộ. Tuy nhiên, người thực hiện cần cung cấp giấy tờ tùy thân hợp lệ để chứng minh mối quan hệ với trẻ, tránh các vấn đề pháp lý sau này.

3. Hồ sơ cần chuẩn bị để cấp Giấy chứng sinh

Hồ sơ cấp Giấy chứng sinh được quy định chi tiết tại Thông tư 22/2025/TT-BYT, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể:

(1) Trường hợp trẻ sinh ngoài cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nhưng được người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh, nhân viên y tế thôn, bản hoặc cô đỡ thôn, bản đỡ đẻ:

  • Tờ khai đề nghị cấp Giấy chứng sinh theo Mẫu số 01 ban hành tại Phụ lục II kèm theo Thông tư 22/2025/TT-BYT. Mẫu này được thiết kế để thu thập đầy đủ thông tin về trẻ và người mẹ, đảm bảo tính chính xác khi cấp giấy.
  • Căn cước điện tử hoặc bản sao hợp lệ thẻ căn cước, giấy tờ tùy thân hợp lệ có số định danh cá nhân hoặc hộ chiếu của người mẹ sinh ra trẻ. Các giấy tờ này giúp xác minh danh tính và đảm bảo thông tin được ghi nhận chính xác vào Giấy chứng sinh.

(2) Trường hợp trẻ sinh ra do thực hiện kỹ thuật mang thai hộ:

  • Bản xác nhận về việc thực hiện kỹ thuật mang thai hộ của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thực hiện kỹ thuật mang thai hộ, theo Mẫu số 05 ban hành tại Phụ lục V kèm theo Thông tư 22/2025/TT-BYT. Tài liệu này đóng vai trò quan trọng để xác minh tính hợp pháp của việc mang thai hộ.
  • Căn cước điện tử hoặc bản sao hợp lệ thẻ căn cước, giấy tờ tùy thân hợp lệ có số định danh cá nhân hoặc hộ chiếu của người mẹ sinh ra trẻ (bên mang thai hộ) và bên nhờ mang thai hộ. Việc yêu cầu giấy tờ của cả hai bên nhằm đảm bảo quyền lợi pháp lý của trẻ và các bên liên quan.

Hồ sơ cần được chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh phải bổ sung, đặc biệt trong các trường hợp liên quan đến mang thai hộ, do tính chất phức tạp về pháp lý. Người nộp hồ sơ nên kiểm tra kỹ mẫu tờ khai và các giấy tờ liên quan tại cơ sở y tế hoặc cổng thông tin của Bộ Y tế để đảm bảo tuân thủ đúng quy định.

4. Nơi nộp hồ sơ cấp Giấy chứng sinh

Theo Thông tư 22/2025/TT-BYT, hồ sơ cấp Giấy chứng sinh phải được nộp trực tiếp tại các địa điểm sau, tùy thuộc vào trường hợp:

  • Đối với trẻ sinh tại cơ sở y tế: Nộp tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nơi trẻ sinh ra (bệnh viện, trung tâm y tế, trạm y tế…).
  • Đối với trẻ sinh ngoài cơ sở y tế: Nộp tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh quản lý người hành nghề đỡ đẻ (người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh, nhân viên y tế thôn, bản hoặc cô đỡ thôn, bản).
  • Đối với trẻ sinh do mang thai hộ: Nộp tại cơ sở y tế nơi trẻ sinh ra hoặc cơ sở y tế thực hiện kỹ thuật mang thai hộ (nếu sinh tại cơ sở khác).

Hiện tại, Thông tư 22/2025/TT-BYT chưa quy định về nộp hồ sơ trực tuyến hoặc qua bưu chính cho thủ tục này, do tính chất nhạy cảm và cần xác minh trực tiếp thông tin. Tuy nhiên, người dân có thể liên hệ trước với cơ sở y tế để được hướng dẫn chi tiết, đặc biệt trong các trường hợp sinh tại vùng sâu, vùng xa.

5. Thời hạn giải quyết thủ tục

Thời hạn giải quyết thủ tục cấp Giấy chứng sinh được quy định rõ ràng tại Thông tư 22/2025/TT-BYT, nhằm đảm bảo tính kịp thời:

  • Trẻ sinh ngoài cơ sở y tế: Không quá 05 ngày làm việc kể từ khi cơ sở y tế nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Thời hạn này cho phép cơ quan y tế xác minh thông tin từ người đỡ đẻ và đảm bảo tính chính xác của Giấy chứng sinh.
  • Trẻ sinh do mang thai hộ: Không quá 03 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Thời hạn ngắn hơn phản ánh sự ưu tiên xử lý nhanh các trường hợp đặc thù để đảm bảo quyền lợi của trẻ và các bên liên quan.

Nếu cơ sở y tế không thể xác minh được thông tin hoặc thông tin không chính xác, Giấy chứng sinh sẽ không được cấp, và người nộp sẽ nhận được thông báo lý do. Vì vậy, việc cung cấp thông tin chính xác ngay từ đầu là rất quan trọng để tránh chậm trễ.

6. Các bước thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng sinh

Thủ tục cấp Giấy chứng sinh được thực hiện theo các bước cụ thể, tùy thuộc vào trường hợp, theo quy định tại Thông tư 22/2025/TT-BYT:

Trường hợp 1: Trẻ sinh ngoài cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nhưng được người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh, nhân viên y tế thôn, bản hoặc cô đỡ thôn, bản đỡ đẻ

  • Bước 1: Trong vòng 30 ngày kể từ khi trẻ sinh ra sống, thân nhân của trẻ (cha, mẹ hoặc người thân được ủy quyền) nộp hồ sơ tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh quản lý người đỡ đẻ. Hồ sơ bao gồm tờ khai theo mẫu và giấy tờ tùy thân của người mẹ.
  • Bước 2: Trong vòng 05 ngày làm việc, cơ sở y tế xác minh thông tin từ người đỡ đẻ. Nếu thông tin hợp lệ, cơ sở y tế cấp Giấy chứng sinh theo Mẫu số 01 tại Phụ lục I ban hành kèm Thông tư 22/2025/TT-BYT. Nếu thông tin không chính xác hoặc không thể xác minh, cơ sở y tế sẽ từ chối cấp và thông báo lý do.

Trường hợp 2: Trẻ sinh do thực hiện kỹ thuật mang thai hộ

  • Nếu trẻ sinh ra tại cơ sở thực hiện kỹ thuật mang thai hộ:
    • Bước 1: Cha mẹ đẻ, bên mang thai hộ hoặc thân nhân nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ sở y tế nơi trẻ sinh ra, bao gồm bản xác nhận mang thai hộ và giấy tờ tùy thân của các bên liên quan.
    • Bước 2: Cơ sở y tế cấp Giấy chứng sinh theo Mẫu số 02 tại Phụ lục I trước khi trẻ ra viện hoặc sớm hơn nếu có đề nghị từ cha mẹ hoặc thân nhân.
  • Nếu trẻ sinh ra tại cơ sở y tế khác:
    • Bước 1: Cha mẹ đẻ, bên mang thai hộ hoặc thân nhân nộp hồ sơ tại cơ sở y tế nơi trẻ sinh ra, kèm theo bản xác nhận mang thai hộ từ cơ sở thực hiện kỹ thuật mang thai hộ.
    • Bước 2: Trong vòng 03 ngày làm việc kể từ khi nhận hồ sơ hợp lệ, cơ sở y tế nơi trẻ sinh ra cấp Giấy chứng sinh theo Mẫu số 02 tại Phụ lục I.

Lưu ý khi thực hiện thủ tục

Để đảm bảo quá trình cấp Giấy chứng sinh diễn ra nhanh chóng và thuận lợi, người thực hiện thủ tục cần lưu ý:

  • Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo mẫu quy định, đặc biệt là các giấy tờ tùy thân và bản xác nhận mang thai hộ (nếu có).
  • Nộp hồ sơ đúng nơi quy định, ưu tiên liên hệ trước với cơ sở y tế để được hướng dẫn chi tiết.
  • Tuân thủ thời hạn 30 ngày kể từ khi trẻ sinh ra để nộp hồ sơ, nhằm tránh các rủi ro pháp lý khi đăng ký khai sinh sau này.
  • Trong trường hợp gặp khó khăn, người dân có thể liên hệ đường dây nóng của Bộ Y tế hoặc cơ sở y tế địa phương để được hỗ trợ thêm.

Quy trình cấp Giấy chứng sinh theo Thông tư 22/2025/TT-BYT đã được thiết kế để đơn giản hóa thủ tục, đồng thời tích hợp các biện pháp xác minh chặt chẽ, đảm bảo quyền lợi của trẻ em và các bên liên quan, đặc biệt trong các trường hợp đặc thù như mang thai hộ hoặc sinh ngoài cơ sở y tế.

Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.

Trân trọng!

Người biên tập: Nguyễn Thị Trà My