Kết luận 223-KL/TW được Bộ Chính trị ban hành ngày 02/12/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng hệ thống tư pháp hỗ trợ phát triển kinh tế – tài chính tại Việt Nam. Văn bản này tập trung vào việc nghiên cứu thành lập Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế, nhằm tạo môi trường pháp lý minh bạch, hiện đại và phù hợp với các chuẩn mực quốc tế. Việc ban hành kết luận này phản ánh cam kết của Đảng và Nhà nước trong việc thúc đẩy hội nhập kinh tế toàn cầu, đặc biệt là tại các trung tâm kinh tế trọng điểm như Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Vị trí và thẩm quyền của Tòa án chuyên biệt

Theo Kết luận 223-KL/TW, Tòa án chuyên biệt sẽ được đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh và thuộc hệ thống Tòa án nhân dân. Tòa án này được thiết kế để giải quyết các tranh chấp và yêu cầu phát sinh từ hoạt động tại Trung tâm tài chính quốc tế. Điều này không chỉ giúp xử lý nhanh chóng các vấn đề liên quan đến đầu tư, kinh doanh mà còn góp phần nâng cao niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào hệ thống pháp lý Việt Nam. Phân tích thêm, việc đặt tòa án tại Thành phố Hồ Chí Minh – một trong những trung tâm kinh tế lớn nhất nước – sẽ tận dụng lợi thế về cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực, đồng thời hỗ trợ sự phát triển đồng bộ của Trung tâm tài chính quốc tế tại đây và Đà Nẵng.

Mô hình hoạt động và chức năng chính

Tòa án chuyên biệt sẽ hoạt động theo mô hình hiện đại, chuyên nghiệp và tiên tiến, phù hợp với thông lệ quốc tế. Chức năng cốt lõi là giải quyết các tranh chấp liên quan đến hoạt động đầu tư và kinh doanh tại Trung tâm tài chính quốc tế. Kết luận cũng nhấn mạnh việc tiếp tục nghiên cứu mở rộng thẩm quyền để bao quát các tranh chấp khác khi đủ điều kiện. Phân tích sâu hơn, mô hình này có thể lấy cảm hứng từ các tòa án tài chính quốc tế như Tòa án Thương mại Quốc tế tại Singapore hoặc Dubai, giúp Việt Nam cạnh tranh hơn trong thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Việc áp dụng các quy trình xét xử nhanh chóng, sử dụng công nghệ số và ngôn ngữ quốc tế sẽ là yếu tố then chốt để tòa án hoạt động hiệu quả.

Quy định về bổ nhiệm Thẩm phán

Bộ Chính trị đồng ý với việc bổ nhiệm Thẩm phán từ cả người nước ngoài và người Việt Nam, miễn là họ đáp ứng đủ tiêu chuẩn và điều kiện theo quy định pháp luật. Điều này nhằm đảm bảo tính chuyên môn cao và sự đa dạng trong đội ngũ xét xử, phù hợp với tính chất quốc tế của Trung tâm tài chính. Phân tích thêm, quy định này phù hợp với các cam kết hội nhập của Việt Nam trong các hiệp định thương mại tự do như CPTPP hoặc EVFTA, nơi yêu cầu hệ thống tư pháp phải công bằng và không phân biệt đối xử. Việc bổ nhiệm thẩm phán nước ngoài sẽ giúp áp dụng các thông lệ tốt nhất, đồng thời nâng cao uy tín của tòa án trên trường quốc tế.

Vai trò của Viện Kiểm sát nhân dân

Kết luận nêu rõ rằng Viện Kiểm sát nhân dân sẽ không tham gia kiểm sát hoạt động của Tòa án chuyên biệt. Tuy nhiên, trong các vụ việc liên quan đến lợi ích công cộng hoặc lợi ích của Nhà nước, việc giải quyết sẽ được thực hiện tại Tòa án nhân dân theo quy định pháp luật hiện hành. Phân tích, quy định này nhằm tạo sự linh hoạt và tập trung vào tính chuyên biệt của tòa án, tránh can thiệp không cần thiết từ cơ quan kiểm sát. Đồng thời, nó đảm bảo bảo vệ lợi ích quốc gia trong các trường hợp nhạy cảm, phù hợp với nguyên tắc pháp quyền xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam.

Nhiệm vụ giao cho các cơ quan liên quan

Bộ Chính trị giao nhiệm vụ cho Đảng ủy Quốc hội và Đảng ủy Tòa án nhân dân tối cao lãnh đạo, chỉ đạo việc nghiên cứu, xây dựng và trình Quốc hội ban hành Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế. Điều này nhằm thể chế hóa chủ trương, đảm bảo sự đồng bộ với việc triển khai Trung tâm tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Đảng ủy Tòa án nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan để triển khai Đề án và Kết luận. Các khó khăn, vướng mắc sẽ được báo cáo cấp có thẩm quyền để xem xét, giải quyết. Phân tích thêm, quá trình này sẽ yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan lập pháp, tư pháp và hành chính, góp phần hoàn thiện khung pháp lý cho nền kinh tế số và tài chính hiện đại tại Việt Nam.

Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.

Trân trọng!

Người biên tập: Nguyễn Thị Trà My