Luật Dẫn độ 2025 được ban hành nhằm hoàn thiện khung pháp lý riêng biệt cho hoạt động dẫn độ, tách biệt khỏi các quy định tương trợ tư pháp khác. Luật này bổ sung nhiều điểm mới, tăng cường hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng, chống tội phạm xuyên biên giới, đồng thời đảm bảo phù hợp với Hiến pháp, pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
1. Áp dụng dẫn độ với người có hành vi phạm tội bị phạt tù từ 1 năm trở lên
Theo Điều 7 Luật Dẫn độ 2025, người có thể bị dẫn độ bao gồm người có hành vi phạm tội mà pháp luật Việt Nam và pháp luật nước ngoài quy định hình phạt tù từ 01 năm trở lên, tù chung thân hoặc tử hình. Ngoài ra, áp dụng với người đã bị tòa án nước yêu cầu xử phạt tù và còn lại ít nhất 06 tháng chấp hành án.
Điểm mới là không yêu cầu tội danh hoặc cấu thành tội phạm phải giống nhau hoàn toàn giữa hai quốc gia. Với trường hợp nhiều hành vi phạm tội, chỉ cần ít nhất một hành vi đáp ứng điều kiện là có thể dẫn độ. Hành vi xảy ra ngoài lãnh thổ Việt Nam vẫn có thể dẫn độ nếu pháp luật Việt Nam coi đó là tội phạm.
2. Quy định về không áp dụng hoặc thi hành hình phạt tử hình
Điều 14 Luật Dẫn độ 2025 quy định rõ trường hợp nước ngoài yêu cầu Việt Nam không áp dụng hoặc thi hành tử hình đối với người bị dẫn độ. Bộ Công an chủ trì, phối hợp các bộ ngành để thông báo bằng văn bản: không áp dụng nếu thuộc trường hợp miễn theo Bộ luật Hình sự, hoặc không thi hành sau khi có ý kiến của Chủ tịch nước.
Khi Việt Nam yêu cầu, Bộ Công an đề nghị nước ngoài cam kết bằng văn bản. Quy định này thể hiện tính nhân đạo, phù hợp với xu hướng quốc tế và giúp Việt Nam hợp tác dễ dàng hơn với các quốc gia đã bãi bỏ tử hình.
3. Cho phép giữ người đến 45 ngày trong trường hợp khẩn cấp trước dẫn độ
Khoản 1, 2 Điều 33 Luật Dẫn độ 2025 cho phép giữ người khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ chính thức. Nếu hai bên cùng tham gia điều ước quốc tế về dẫn độ, thời hạn giữ theo điều ước đó.
Nếu không có điều ước chung, thời hạn giữ tối đa 45 ngày kể từ ngày đưa vào cơ sở lưu trú, sau khi Bộ Công an kiểm tra tính hợp lệ của văn bản yêu cầu. Quy định mới này giúp Việt Nam chủ động ngăn chặn tội phạm trốn tránh, đồng thời đảm bảo quyền lợi người bị giữ theo tiêu chuẩn quốc tế.
4. Áp dụng nguyên tắc có đi có lại trong dẫn độ
Điều 5 Luật Dẫn độ 2025 quy định áp dụng nguyên tắc có đi có lại khi không có điều ước quốc tế chung, trên cơ sở tôn trọng chủ quyền, bình đẳng, cùng có lợi và phù hợp pháp luật Việt Nam cũng như tập quán quốc tế.
Yêu cầu cam kết bằng văn bản từ phía nước ngoài về việc thực hiện yêu cầu tương tự của Việt Nam. Cơ quan trung ương về dẫn độ quyết định, có thể lấy ý kiến Bộ Ngoại giao. Điểm này mở rộng hợp tác với các quốc gia chưa có hiệp định song phương, thúc đẩy chống tội phạm toàn cầu.
5. Dẫn độ có điều kiện khi nước ngoài yêu cầu đáp ứng điều kiện nhất định
Theo Điều 13 Luật Dẫn độ 2025, khi nước ngoài yêu cầu Việt Nam đáp ứng điều kiện để đồng ý dẫn độ, Bộ Công an chủ trì phối hợp có thể chấp nhận một phần hoặc toàn bộ, nếu phù hợp với nguyên tắc dẫn độ tại Điều 4.
Ngược lại, Việt Nam có thể yêu cầu nước ngoài cam kết thực hiện điều kiện tương tự. Quy định linh hoạt này giúp xử lý các trường hợp phức tạp, bảo vệ quyền lợi công dân và tăng hiệu quả hợp tác quốc tế.
Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.
Trân trọng!
Người biên tập: Nguyễn Thị Trà My
