Khách hàng có lịch sử giao dịch tín dụng thuộc nhóm nợ xấu thường gặp nhiều khó khăn khi muốn vay vốn tại ngân hàng. Điều này có thể ảnh hưởng đến các kế hoạch tài chính lớn, chẳng hạn như mua chung cư. Vậy, nếu đang có nợ xấu, liệu có thể vay ngân hàng để mua chung cư không? Bài viết dưới đây sẽ giải thích chi tiết về nợ xấu, quy định pháp lý liên quan và các biện pháp khắc phục.
Nợ xấu là gì?
Theo khoản 5 Điều 3 Thông tư 31/2024/TT-NHNN (được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 37/2025/TT-NHNN), nợ xấu là các khoản nợ được phân loại vào nhóm 3, nhóm 4 và nhóm 5. Đây là những khoản nợ khó đòi, khi người vay không thể thanh toán đúng hạn theo cam kết trong hợp đồng tín dụng. Thông thường, các khoản nợ quá hạn trên 90 ngày sẽ bị xếp vào nợ xấu. Quy định này nhằm giúp ngân hàng đánh giá rủi ro và bảo vệ hệ thống tài chính.
Phân loại nợ xấu theo quy định pháp lý
Điều 10 Thông tư 31/2024/TT-NHNN (sửa đổi bởi Thông tư 37/2025/TT-NHNN) quy định chi tiết các nhóm nợ xấu. Việc phân loại dựa trên thời gian quá hạn, tình trạng cơ cấu nợ và các vi phạm khác. Dưới đây là phân tích từng nhóm để giúp bạn hiểu rõ hơn về mức độ nghiêm trọng và hậu quả.
Nhóm 3: Nợ dưới tiêu chuẩn
Nhóm này bao gồm:
- Khoản nợ quá hạn từ 91 ngày đến 180 ngày;
- Khoản nợ được gia hạn lần đầu nhưng vẫn còn trong hạn;
- Khoản nợ được miễn hoặc giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi đầy đủ theo thỏa thuận;
- Khoản nợ thuộc các trường hợp vi phạm quy định tại các khoản 1, 3, 4, 5, 6 Điều 134; các khoản 1, 2, 3, 4 Điều 135; hoặc các khoản 1, 2, 5, 9 Điều 136 Luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15, và chưa thu hồi được trong dưới 30 ngày kể từ ngày có quyết định thu hồi;
- Khoản nợ phải thu hồi theo kết luận thanh tra, kiểm tra;
- Khoản nợ phải thu hồi trước hạn do vi phạm thỏa thuận, chưa thu hồi được trong dưới 30 ngày kể từ ngày quyết định.
Nhóm 3 là mức nợ xấu đầu tiên, cho thấy khả năng thanh toán của người vay đang suy giảm. Nếu không khắc phục kịp thời, nợ có thể chuyển sang nhóm cao hơn, làm phức tạp thêm tình hình tài chính.
Nhóm 4: Nợ nghi ngờ
Nhóm này gồm:
- Khoản nợ quá hạn từ 181 ngày đến 360 ngày;
- Khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu nhưng quá hạn đến 90 ngày theo thời hạn cơ cấu;
- Khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai nhưng vẫn còn trong hạn;
- Khoản nợ thuộc các vi phạm tương tự nhóm 3 nhưng chưa thu hồi được từ 30 đến 60 ngày kể từ ngày quyết định thu hồi;
- Khoản nợ phải thu hồi theo kết luận thanh tra nhưng quá hạn thu hồi đến 60 ngày;
- Khoản nợ phải thu hồi trước hạn do vi phạm thỏa thuận, chưa thu hồi được từ 30 đến 60 ngày.
Ở nhóm 4, rủi ro mất vốn cao hơn, và ngân hàng thường yêu cầu biện pháp thu hồi mạnh mẽ hơn. Điều này phản ánh tình trạng tài chính của người vay đang ở mức báo động, có thể dẫn đến các biện pháp pháp lý nếu không xử lý.
Nhóm 5: Nợ có khả năng mất vốn
Nhóm này bao gồm:
- Khoản nợ quá hạn trên 360 ngày;
- Khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu nhưng quá hạn từ 91 ngày trở lên;
- Khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai nhưng quá hạn theo thời hạn cơ cấu;
- Khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ ba trở lên;
- Khoản nợ thuộc các vi phạm tương tự nhưng chưa thu hồi được trên 60 ngày;
- Khoản nợ phải thu hồi theo kết luận thanh tra nhưng quá hạn trên 60 ngày;
- Khoản nợ phải thu hồi trước hạn do vi phạm thỏa thuận, chưa thu hồi được trên 60 ngày;
- Khoản nợ của tổ chức tín dụng đang bị kiểm soát đặc biệt hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài bị phong tỏa vốn và tài sản.
Nhóm 5 là mức nghiêm trọng nhất, với khả năng mất vốn cao. Ngân hàng có thể phải trích lập dự phòng rủi ro toàn bộ và có thể khởi kiện để thu hồi.
Lưu ý về phân loại nợ xấu
Trong một số trường hợp đặc biệt, khoản nợ có thể được phân loại vào nhóm thấp hơn hoặc cao hơn tùy theo đánh giá của ngân hàng. Để biết chi tiết cách phân loại, bạn có thể tham khảo đầy đủ Thông tư 31/2024/TT-NHNN (sửa đổi bởi Thông tư 37/2025/TT-NHNN) trên các trang chính thức của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Nợ xấu có được vay ngân hàng mua chung cư không?
Hiện nay, người có nợ xấu (nhóm 3, 4 hoặc 5) hầu hết bị ngân hàng từ chối xét duyệt khoản vay mới, bao gồm vay mua chung cư, vay kinh doanh hoặc các hình thức khác. Lý do là nợ xấu phản ánh rủi ro cao, ảnh hưởng đến điểm tín dụng và khả năng thanh toán. Chỉ khi nợ xấu được xóa khỏi hệ thống CIC (Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam), khách hàng mới có thể được xem xét vay vốn lại. Việc từ chối này giúp bảo vệ cả ngân hàng và người vay khỏi rủi ro tài chính lớn hơn.
Thời gian lưu trữ thông tin nợ xấu
Theo khoản 1 Điều 13 Thông tư 15/2023/TT-NHNN, thông tin tiêu cực về nợ xấu được lưu trữ và cung cấp tối đa 05 năm trên hệ thống CIC, kể từ ngày kết thúc thông tin tiêu cực (tức ngày tất toán toàn bộ nợ). Không có ngoại lệ cho các khoản nợ dưới 10 triệu đồng; tất cả đều áp dụng thời gian này. Đối với nợ nhóm 2 (nợ chú ý, không phải nợ xấu), thông tin có thể được xóa sau 12 tháng nếu đã tất toán.
Tác động của nợ xấu đến tài chính cá nhân
Nợ xấu không chỉ làm khó khăn trong việc vay vốn mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến điểm tín dụng, khiến lãi suất vay cao hơn hoặc bị từ chối dịch vụ tài chính khác. Trong dài hạn, nó có thể cản trở các kế hoạch lớn như mua nhà, đầu tư kinh doanh, thậm chí ảnh hưởng đến cơ hội việc làm ở một số lĩnh vực yêu cầu kiểm tra tín dụng.
Các biện pháp cải thiện và xóa nợ xấu
Nếu đang có nợ xấu, bạn có thể áp dụng các bước sau để cải thiện:
- Thanh toán đầy đủ các khoản nợ: Ưu tiên tất toán nợ gốc và lãi để kết thúc thông tin tiêu cực. Sau đó, chờ 5 năm để xóa khỏi CIC.
- Phân bổ tài chính hợp lý: Lập kế hoạch ngân sách để tránh nợ mới và thanh toán đúng hạn các khoản hiện tại.
- Đăng ký nhận báo cáo tín dụng từ CIC: Điều này giúp bạn theo dõi kịp thời, tránh nợ rơi vào nhóm cao hơn. Bạn có thể đăng ký trực tuyến hoặc tại các chi nhánh ngân hàng.
- Xây dựng lịch sử tín dụng tốt: Sau khi tất toán, bắt đầu với các khoản vay nhỏ, thanh toán đúng hạn để cải thiện điểm số.
Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.
Trân trọng!
Người biên tập: Nguyễn Thị Trà My
