Chế độ thai sản không chỉ áp dụng cho lao động nữ mà còn được mở rộng cho lao động nam tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, đảm bảo quyền lợi cho người lao động trong các trường hợp liên quan đến sinh con hoặc thực hiện các biện pháp tránh thai. Với sự cập nhật từ Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, các quy định về chế độ thai sản dành cho lao động nam đã được điều chỉnh nhằm đảm bảo tính công bằng và phù hợp với thực tiễn. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết các điều kiện, thời gian, mức hưởng, hồ sơ và thủ tục để lao động nam có thể tiếp cận chế độ thai sản một cách đầy đủ và chính xác.

Điều kiện hưởng chế độ thai sản đối với lao động nam

Theo quy định tại Điều 50 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, lao động nam được hưởng chế độ thai sản trong hai trường hợp cụ thể. Thứ nhất, lao động nam thực hiện biện pháp triệt sản tại các cơ sở y tế có thẩm quyền. Thứ hai, lao động nam đang tham gia BHXH bắt buộc và có vợ sinh con, bao gồm cả trường hợp vợ mang thai hộ sinh con. Các trường hợp này được xác định rõ ràng nhằm đảm bảo rằng quyền lợi của người lao động nam được bảo vệ khi họ đáp ứng các điều kiện quy định. Điều này không chỉ khuyến khích sự tham gia vào hệ thống BHXH mà còn thể hiện sự quan tâm của pháp luật đối với vai trò của người chồng trong việc hỗ trợ gia đình trong giai đoạn sinh nở.

Thời gian hưởng chế độ thai sản của lao động nam

Thời gian hưởng chế độ thai sản của lao động nam được quy định cụ thể tùy thuộc vào từng trường hợp, đảm bảo phù hợp với nhu cầu thực tế và tính chất của sự kiện. Đối với trường hợp lao động nam thực hiện biện pháp triệt sản, theo khoản 1 Điều 57 Luật BHXH 2024, người lao động được nghỉ tối đa 15 ngày theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền. Thời gian này được tính bao gồm cả các ngày nghỉ lễ, Tết và ngày nghỉ hằng tuần, nhằm đảm bảo người lao động có đủ thời gian phục hồi sức khỏe sau thủ thuật.

Trong trường hợp lao động nam có vợ sinh con, Điều 34 Luật BHXH 2024 quy định thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản như sau. Người lao động được nghỉ 5 ngày làm việc trong trường hợp sinh con thông thường. Nếu vợ sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi, thời gian nghỉ được kéo dài lên 7 ngày làm việc. Đối với trường hợp sinh đôi, lao động nam được nghỉ 10 ngày làm việc, và nếu sinh ba trở lên, mỗi con từ con thứ ba trở đi sẽ được cộng thêm 3 ngày làm việc. Đặc biệt, nếu vợ sinh đôi và phải phẫu thuật, thời gian nghỉ là 14 ngày làm việc; trường hợp sinh ba trở lên và phải phẫu thuật, mỗi con từ con thứ ba trở đi cũng được cộng thêm 3 ngày làm việc.

Ngoài ra, Luật BHXH 2024 cũng quy định các trường hợp đặc biệt. Nếu người mẹ tham gia BHXH bắt buộc nhưng không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản và qua đời sau khi sinh con, người cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng sẽ được nghỉ để chăm sóc con cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi. Trong trường hợp chỉ có người cha tham gia BHXH bắt buộc và người mẹ qua đời hoặc không đủ sức khỏe để chăm sóc con theo xác nhận của cơ sở y tế, người cha cũng được nghỉ để chăm sóc con cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi. Những quy định này thể hiện sự linh hoạt và nhân văn của pháp luật, đảm bảo quyền lợi cho người lao động trong các tình huống đặc thù.

Một điểm đáng chú ý là thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản phải được thực hiện trong vòng 60 ngày kể từ ngày vợ sinh con. Nếu người lao động nghỉ nhiều lần, ngày bắt đầu của lần nghỉ cuối cùng vẫn phải nằm trong khoảng thời gian này, và tổng thời gian nghỉ không được vượt quá giới hạn quy định. Hơn nữa, nếu thời gian nghỉ thai sản từ 14 ngày làm việc trở lên trong một tháng, thời gian này sẽ được tính là thời gian đóng BHXH bắt buộc, và cả người lao động lẫn người sử dụng lao động không phải đóng BHXH trong khoảng thời gian đó.

Mức hưởng chế độ thai sản cho lao động nam

Mức hưởng chế độ thai sản cho lao động nam được quy định tại Điều 59 Luật BHXH 2024, dựa trên công thức tính toán rõ ràng để đảm bảo tính minh bạch. Cụ thể, mức hưởng được tính bằng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 6 tháng trước khi nghỉ việc, chia cho 24 và nhân với số ngày nghỉ. Trong trường hợp người lao động chưa đóng đủ 6 tháng BHXH, mức bình quân sẽ được tính dựa trên các tháng đã đóng.

Ví dụ, nếu một lao động nam có mức lương bình quân tháng đóng BHXH là 6.000.000 đồng và vợ sinh con phải phẫu thuật, người lao động được nghỉ 7 ngày làm việc. Khi đó, số tiền thai sản nhận được sẽ là: 6.000.000 ÷ 24 × 7 = 1.750.000 đồng. Công thức này đảm bảo rằng mức hưởng tương xứng với mức đóng BHXH của người lao động, đồng thời phản ánh đúng thời gian nghỉ được hưởng.

Ngoài ra, trong trường hợp lao động nữ sinh con nhưng không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản, người chồng tham gia BHXH bắt buộc có thể nhận trợ cấp một lần. Theo Điều 58 Luật BHXH 2024, mức trợ cấp này bằng 2 lần mức tham chiếu tại tháng sinh con. Hiện tại, mức tham chiếu được xác định bằng mức lương cơ sở, tức là 2,34 triệu đồng. Do đó, mức trợ cấp một lần cho mỗi con là 2 × 2,34 triệu đồng = 4,68 triệu đồng. Quy định này giúp hỗ trợ tài chính cho gia đình trong trường hợp người mẹ không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản.

Hồ sơ hưởng chế độ thai sản cho lao động nam

Hồ sơ hưởng chế độ thai sản cho lao động nam được quy định chi tiết tại Điều 61 Luật BHXH 2024, nhằm đảm bảo tính đầy đủ và hợp pháp. Đối với trường hợp lao động nam có vợ sinh con, hồ sơ bao gồm bản sao giấy khai sinh, trích lục khai sinh hoặc giấy chứng sinh của con. Nếu giấy chứng sinh không thể hiện thông tin về việc sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi, cần bổ sung văn bản của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh xác nhận thông tin này. Trong trường hợp con qua đời sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh, hồ sơ cần có bản tóm tắt hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mẹ, trong đó ghi rõ thông tin về tình trạng của con.

Đối với lao động nam là chồng của lao động nữ nhờ mang thai hộ, hồ sơ bao gồm bản sao giấy khai sinh, trích lục khai sinh hoặc giấy chứng sinh của con. Nếu con qua đời sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh, cần cung cấp bản tóm tắt hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mang thai hộ, hoặc văn bản khác xác nhận thông tin về con. Trong trường hợp lao động nam là chồng của lao động nữ mang thai hộ, ngoài các giấy tờ như trên, cần bổ sung bản sao thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo theo quy định tại Điều 96 của Luật Hôn nhân và Gia đình. Những yêu cầu này đảm bảo rằng hồ sơ được chuẩn bị đầy đủ và phù hợp với các trường hợp cụ thể.

Thủ tục hưởng chế độ thai sản cho lao động nam

Thủ tục hưởng chế độ thai sản cho lao động nam được quy định tại Điều 62 Luật BHXH 2024, với các bước rõ ràng để đảm bảo quy trình thuận lợi. Trước tiên, người lao động có trách nhiệm nộp hồ sơ cho người sử dụng lao động trong vòng 45 ngày kể từ ngày hết thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản. Trong trường hợp người lao động thôi việc trước thời điểm sinh con, nhận con khi nhờ mang thai hộ, hoặc nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi, hoặc không còn người sử dụng lao động, hồ sơ sẽ được nộp trực tiếp cho cơ quan BHXH.

Tiếp theo, trong vòng 7 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ từ người lao động, người sử dụng lao động có trách nhiệm lập danh sách người lao động nghỉ hưởng chế độ thai sản và nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH. Cuối cùng, cơ quan BHXH sẽ giải quyết hồ sơ trong vòng 7 ngày làm việc nếu nhận hồ sơ từ người sử dụng lao động, hoặc 5 ngày làm việc nếu nhận trực tiếp từ người lao động. Nếu hồ sơ không được giải quyết, cơ quan BHXH phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong quá trình xử lý.

Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.

Trân trọng!

Người biên tập: Nguyễn Thị Trà My