Việc cảnh sát giao thông (CSGT) dừng phương tiện để kiểm tra hành chính không được thực hiện tùy tiện mà phải tuân thủ các quy định pháp luật cụ thể. Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 (số 36/2024/QH15), CSGT chỉ được dừng xe trong một số trường hợp nhất định, nhằm đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của người tham gia giao thông. Việc nắm rõ các quy định này giúp người dân tự tin hơn khi lưu thông trên đường và biết cách ứng phó nếu bị yêu cầu dừng xe.

Các trường hợp cụ thể CSGT có quyền dừng xe để kiểm soát

Theo Điều 66 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024, CSGT được quyền dừng phương tiện tham gia giao thông đường bộ để kiểm tra, kiểm soát trong bốn trường hợp cụ thể sau. Những quy định này nhấn mạnh rằng việc dừng xe phải dựa trên cơ sở pháp lý rõ ràng, tránh lạm dụng quyền hạn.

  1. Khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật hoặc có căn cứ xác định có hành vi vi phạm. Đây là trường hợp phổ biến nhất, nơi CSGT có thể dừng xe nếu trực tiếp phát hiện vi phạm hoặc thông qua phương tiện kỹ thuật như camera giám sát. Ví dụ, nếu xe vượt đèn đỏ hoặc chạy quá tốc độ, CSGT có quyền dừng để kiểm tra. Điều này giúp ngăn chặn kịp thời các hành vi nguy hiểm, không chỉ liên quan đến giao thông mà còn các vi phạm pháp luật khác, góp phần duy trì trật tự xã hội.
  2. Thực hiện theo mệnh lệnh, kế hoạch tuần tra, kiểm soát của cấp có thẩm quyền. CSGT được dừng xe khi đang thực hiện kế hoạch tổng kiểm soát hoặc tuần tra đã được phê duyệt bởi lãnh đạo cấp trên. Kế hoạch này phải nhằm mục đích phát hiện và xử lý vi phạm, không phải dừng xe một cách ngẫu nhiên. Ví dụ, trong các chiến dịch kiểm tra nồng độ cồn toàn quốc, CSGT có thể dừng nhiều phương tiện để kiểm tra ngẫu nhiên, nhưng phải dựa trên kế hoạch cụ thể để tránh gây phiền hà không cần thiết cho người dân.
  3. Phục vụ các yêu cầu về quốc phòng – an ninh, trật tự xã hội và hoạt động phòng, chống, cứu hộ. Trong tình huống khẩn cấp, CSGT có thể dừng xe để hỗ trợ công tác bảo vệ an ninh quốc gia, phòng chống tội phạm, thiên tai, cháy nổ, cứu nạn cứu hộ hoặc phòng chống dịch bệnh. Ví dụ, trong đại dịch hoặc lũ lụt, CSGT có thể dừng xe để kiểm tra và hướng dẫn di chuyển an toàn, đảm bảo hoạt động cứu trợ diễn ra suôn sẻ. Trường hợp này ưu tiên lợi ích chung, nhưng vẫn phải tuân thủ nguyên tắc an toàn.
  4. Có tin báo, tố giác, phản ánh, kiến nghị, đề nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Nếu nhận được thông tin đáng tin cậy từ công dân, tổ chức về hành vi vi phạm liên quan đến người hoặc phương tiện, CSGT có quyền dừng xe để xác minh. Ví dụ, nếu có báo cáo về xe chở hàng lậu, CSGT có thể dừng để kiểm tra. Điều này khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào việc duy trì an toàn giao thông, nhưng thông tin phải có cơ sở để tránh lạm dụng.

Những trường hợp trên đảm bảo rằng việc dừng xe không phải là hành động tùy tiện, mà luôn dựa trên bằng chứng hoặc kế hoạch cụ thể, giúp bảo vệ quyền lợi của người dân.

Yêu cầu cần tuân thủ khi CSGT dừng và kiểm soát phương tiện

Việc dừng và kiểm soát phương tiện phải tuân thủ các nguyên tắc nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn và minh bạch, theo quy định tại Thông tư 73/2024/TT-BCA. Cụ thể, khoản 2 Điều 12 Thông tư này yêu cầu việc dừng xe phải an toàn, đúng pháp luật và không gây cản trở giao thông. Sau khi dừng, CSGT phải tiến hành kiểm tra ngay và xử lý vi phạm nếu có.

Kiểm soát tại điểm cố định trên đường hoặc trạm CSGT

Theo khoản 3 Điều 12 Thông tư 73/2024/TT-BCA, khi kiểm tra tại điểm cố định hoặc trạm, cần đặt rào chắn như cọc tiêu hình chóp nón hoặc dây căng dọc theo lề đường để xác định khu vực làm việc. Khu vực này phải đủ rộng để lắp đặt thiết bị kỹ thuật và có thể cử CSGT điều tiết giao thông nếu cần. Những biện pháp này nhằm giảm thiểu rủi ro tai nạn và đảm bảo hoạt động diễn ra suôn sẻ, đặc biệt ở khu vực đông đúc.

Kiểm soát phương tiện trên các tuyến đường cao tốc

Trên đường cao tốc, việc dừng xe được quy định chặt chẽ hơn tại khoản 4 Điều 12 Thông tư 73/2024/TT-BCA. Vị trí kiểm soát có thể tại trạm thu phí, đầu/cuối cao tốc hoặc đường dẫn. Khi tuần tra cơ động, chỉ dừng xe vào làn khẩn cấp trong các trường hợp vi phạm nghiêm trọng, phối hợp phòng chống tội phạm, thiên tai, hoặc dựa trên tin báo. Sau khi xử lý, phải dọn dẹp ngay các biển báo và rào chắn. Ngoài ra, phải đặt biển báo “Đi chậm” (số 245a hoặc 245b) trước khu vực kiểm soát để cảnh báo người tham gia giao thông, giúp tránh ùn tắc và tai nạn.

Một số câu hỏi thường gặp về việc CSGT yêu cầu dừng phương tiện

Dưới đây là câu trả lời cho một số câu hỏi phổ biến liên quan đến việc CSGT dừng xe, dựa trên các quy định pháp luật hiện hành.

Nên xử lý thế nào khi bị CSGT yêu cầu dừng xe?

Khi bị dừng xe mà không rõ lý do, bạn nên giữ bình tĩnh và tuân thủ các bước sau: Chấp hành hiệu lệnh dừng xe; cung cấp giấy tờ theo yêu cầu; đề nghị xem hình ảnh hoặc bằng chứng nếu thông báo vi phạm; và khiếu nại nếu xử phạt không đúng quy định. Việc này giúp bảo vệ quyền lợi của bạn, đồng thời tránh tình huống căng thẳng không cần thiết. Nếu cần, bạn có thể tham khảo thêm về cách xử lý khi bị dừng xe mà không có lỗi.

Quy trình thực hiện dừng xe của CSGT ra sao?

Theo Điều 14 Thông tư 73/2024/TT-BCA, quy trình dừng xe bao gồm: Hướng dẫn phương tiện dừng vào vị trí an toàn; đề nghị người điều khiển xuống xe và thực hiện biện pháp bảo đảm an toàn; chào theo điều lệnh Công an nhân dân; thông báo lý do dừng xe và nội dung kiểm tra; yêu cầu xuất trình giấy tờ; và cuối cùng, thông báo kết quả kiểm tra, hành vi vi phạm (nếu có) cùng biện pháp xử lý. Quy trình này đảm bảo tính chuyên nghiệp và minh bạch, giúp người dân hiểu rõ quá trình.

CSGT sẽ kiểm tra những giấy tờ nào?

Theo khoản 1 Điều 8 Thông tư 73/2024/TT-BCA, CSGT kiểm tra các giấy tờ liên quan đến người và phương tiện, bao gồm: Giấy phép lái xe; chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ; bằng hoặc chứng chỉ điều khiển xe máy chuyên dùng; chứng nhận đăng ký xe hoặc bản sao có chứng thực (kèm giấy tờ xác nhận từ tổ chức tín dụng nếu cần). Nếu thông tin đã tích hợp vào tài khoản định danh điện tử trên ứng dụng định danh quốc gia hoặc cơ sở dữ liệu của Bộ Công an, có thể kiểm tra qua đó mà không cần giấy tờ vật lý. Điều này giúp hiện đại hóa quy trình kiểm tra, giảm thủ tục hành chính cho người dân.

Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.

Trân trọng!

Người biên tập: Nguyễn Thị Trà My