1. Hộ kinh doanh là gì?

Hộ kinh doanh là một loại hình kinh doanh được pháp luật Việt Nam quy định, dành cho cá nhân hoặc hộ gia đình muốn thực hiện hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ. Theo khoản 1 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP:

“Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh thì ủy quyền cho một thành viên làm đại diện hộ kinh doanh. Cá nhân đăng ký hộ kinh doanh, người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh là chủ hộ kinh doanh.”

Như vậy, hộ kinh doanh có thể do một cá nhân hoặc một nhóm người trong cùng hộ gia đình đăng ký thành lập. Chủ hộ kinh doanh có trách nhiệm vô hạn đối với các nghĩa vụ tài chính của hộ kinh doanh, tức là nếu hộ kinh doanh gặp rủi ro tài chính, chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình.

2. Các trường hợp không bắt buộc đăng ký hộ kinh doanh

Cũng theo khoản 2 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, những đối tượng sau đây không bắt buộc phải đăng ký hộ kinh doanh:

  • Hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối.
  • Người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, kinh doanh thời vụ, làm dịch vụ có thu nhập thấp (mức thu nhập thấp do UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quy định).
  • Trừ trường hợp kinh doanh các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Như vậy, hộ kinh doanh là một mô hình phù hợp với những cá nhân, gia đình muốn hoạt động kinh doanh với quy mô nhỏ và chịu trách nhiệm hoàn toàn về tài sản của mình.

3. Năm 2025, đăng ký hộ kinh doanh sẽ đóng thuế ra sao?

Theo quy định hiện hành tại Thông tư 40/2021/TT-BTC, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ chịu các nghĩa vụ thuế dựa trên doanh thu và ngành nghề kinh doanh.

a. Nguyên tắc tính thuế

Khoản 2 Điều 4 Thông tư 40/2021/TT-BTC quy định:

  • Hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống → Không phải nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
  • Hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên → Phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN theo quy định.
  • Hộ kinh doanh có trách nhiệm kê khai chính xác, trung thực, đầy đủ doanh thu và nộp hồ sơ thuế đúng hạn.

Như vậy, nếu hộ kinh doanh có doanh thu trong năm dương lịch dưới 100 triệu đồng thì không phải đóng thuế GTGT và TNCN. Ngược lại, nếu doanh thu từ 100 triệu đồng trở lên, hộ kinh doanh sẽ phải thực hiện nghĩa vụ thuế.

b. Cách tính thuế đối với hộ kinh doanh

Theo Điều 10 Thông tư 40/2021/TT-BTC, căn cứ tính thuế gồm:

  • Doanh thu tính thuế: Là tổng doanh thu bao gồm thuế của toàn bộ tiền bán hàng, tiền cung ứng dịch vụ trong kỳ tính thuế, không phân biệt đã thu hay chưa.
  • Tỷ lệ thuế trên doanh thu: Tùy thuộc vào lĩnh vực kinh doanh, tỷ lệ thuế GTGT và thuế TNCN sẽ khác nhau.

Cụ thể, theo Phụ lục I Thông tư 40/2021/TT-BTC, tỷ lệ thuế tính trên doanh thu được quy định như sau:

Ngành nghề kinh doanh Thuế GTGT Thuế TNCN Tổng thuế phải nộp
Phân phối, cung cấp hàng hóa 1% 0.5% 1.5%
Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu 5% 2% 7%
Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa 3% 1.5% 4.5%
Hoạt động kinh doanh khác 2% 1% 3%

Ví dụ:

Một hộ kinh doanh bán lẻ quần áo có doanh thu 500 triệu đồng/năm sẽ phải nộp:

    • Thuế GTGT: 500 triệu x 1% = 5 triệu đồng
    • Thuế TNCN: 500 triệu x 0.5% = 2.5 triệu đồng
    • Tổng thuế phải nộp: 7.5 triệu đồng/năm

Một hộ kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản có doanh thu 300 triệu đồng/năm sẽ phải nộp:

      • Thuế GTGT: 300 triệu x 5% = 15 triệu đồng
      • Thuế TNCN: 300 triệu x 2% = 6 triệu đồng
      • Tổng thuế phải nộp: 21 triệu đồng/năm

c. Hộ kinh doanh có cần lập hóa đơn không?

Theo Thông tư 78/2021/TT-BTC, từ ngày 1/7/2022, hộ kinh doanh có doanh thu từ 3 tỷ đồng/năm trở lên hoặc thuộc diện kê khai thuế theo phương pháp khấu trừ sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử. Đối với hộ kinh doanh có doanh thu nhỏ hơn, việc sử dụng hóa đơn có thể linh hoạt theo nhu cầu kinh doanh.

d. Hộ kinh doanh có được giảm trừ gia cảnh không?

Không. Hộ kinh doanh tính thuế theo doanh thu nên không được áp dụng giảm trừ gia cảnh như cá nhân làm công ăn lương.

Kết luận

Năm 2025, hộ kinh doanh vẫn áp dụng cơ chế tính thuế theo Thông tư 40/2021/TT-BTC. Hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống không phải nộp thuế. Đối với hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên, thuế được tính theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, tùy theo ngành nghề kinh doanh. Nếu hộ kinh doanh có doanh thu lớn, việc lập hóa đơn điện tử có thể bắt buộc.

Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.

Trân trọng!

Người biên tập: Nguyễn Anh Quân