Trong bối cảnh thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng phổ biến, đặc biệt tại các thành phố lớn, nhiều người tiêu dùng đã quen sử dụng chuyển khoản khi mua sắm hoặc ăn uống. Tuy nhiên, gần đây, nhiều hộ kinh doanh, từ cửa hàng ăn uống, tạp hóa đến sạp hàng thực phẩm, đồng loạt treo bảng “không nhận chuyển khoản”, tháo bỏ mã QR hoặc thay đổi cách nhận tiền, đặc biệt trong kinh doanh online như từ chối đơn COD hay đổi tài khoản nhận tiền. Một số nơi còn thu thêm phí thuế khi khách chuyển khoản, trong khi giữ nguyên giá nếu trả bằng tiền mặt.

Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ các chính sách quản lý thuế mới. Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, từ ngày 01/6/2025, hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Quy định này giúp cơ quan thuế nắm rõ doanh thu thực tế, đặc biệt với các hộ áp dụng phương pháp thuế khoán. Từ năm 2026, ngưỡng doanh thu bắt buộc đóng thuế sẽ tăng lên trên 200 triệu đồng mỗi năm, bao gồm lệ phí môn bài, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Lo ngại về việc nộp thuế cao hơn và chưa quen với việc kê khai, xuất hóa đơn điện tử, nhiều hộ kinh doanh chọn từ chối nhận chuyển khoản để che giấu doanh thu, tránh bị kiểm soát.

Theo quy định pháp luật thuế, doanh thu tính thuế giá trị gia tăng của hộ kinh doanh bao gồm toàn bộ tiền bán hàng, cung ứng dịch vụ, không phân biệt đã thu tiền hay chưa. Việc treo bảng “chỉ nhận tiền mặt” hoặc ghi nội dung chuyển khoản mập mờ như “trả tiền mượn”, “tiền cà phê”, “tiền ship” không làm giảm nghĩa vụ thuế mà còn có thể bị coi là hành vi che giấu doanh thu. Những hành vi này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn đi ngược lại chủ trương phát triển thanh toán không dùng tiền mặt và kinh tế số của Nhà nước.

Chi cục Thuế khu vực I đã gửi thư ngỏ đến các hộ kinh doanh tại Hà Nội và Hòa Bình, khuyến khích tuân thủ quy định, kê khai doanh thu minh bạch và đầy đủ. Cơ quan thuế sẵn sàng hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp để hưởng các chính sách ưu đãi theo Nghị quyết 198/2025/QH15. Tuy nhiên, đối với các trường hợp cố tình che giấu doanh thu hoặc khai thuế không trung thực, các hình phạt nghiêm khắc sẽ được áp dụng.

Về mức xử phạt, theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm không sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế sẽ bị phạt từ 10 đến 20 triệu đồng. Nếu sử dụng hóa đơn điện tử nhưng không kết nối, không chuyển dữ liệu với cơ quan thuế, mức phạt là từ 4 đến 8 triệu đồng. Nghiêm trọng hơn, theo Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), cá nhân trốn thuế có thể bị phạt tù lên đến 7 năm, phạt tiền đến 1,5 tỷ đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc hành nghề trong tối đa 5 năm, thậm chí tịch thu tài sản. Pháp nhân thương mại trốn thuế có thể bị phạt đến 10 tỷ đồng, cấm kinh doanh hoặc đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.

Để tránh rủi ro pháp lý và tận dụng cơ hội phát triển, hộ kinh doanh nên tìm hiểu và tuân thủ quy định pháp luật, đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử, kết nối với cơ quan thuế và kê khai doanh thu minh bạch. Cơ quan thuế, như Chi cục Thuế khu vực I, sẵn sàng hỗ trợ về quy trình xuất hóa đơn và báo cáo thuế. Hộ kinh doanh cũng nên cân nhắc chuyển đổi thành doanh nghiệp để được hưởng ưu đãi về thuế và đầu tư, đồng thời thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt để phù hợp với xu hướng kinh tế số. Hành vi từ chối nhận chuyển khoản hoặc thu thêm phí khi thanh toán bằng chuyển khoản không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng mà còn có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Tuân thủ pháp luật không chỉ giúp tránh bị phạt mà còn xây dựng uy tín và sự phát triển bền vững cho hoạt động kinh doanh.

Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.

Trân trọng!

Người biên tập: Nguyễn Anh Quân