Theo thông tin từ Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an, TikToker Nguyễn Thị Thái Hằng (tức Hằng Du Mục) và Quang Linh Vlogs đã bị khởi tố bị can về các hành vi sản xuất hàng giả và lừa dối khách hàng. Đây là hai tội danh độc lập được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) của Việt Nam, với các khung hình phạt nghiêm khắc nhằm bảo vệ trật tự quản lý kinh tế, thị trường và quyền lợi người tiêu dùng. Để làm rõ mức độ vi phạm và hình phạt tiềm tàng, cần phân tích từng hành vi dựa trên quy định pháp luật hiện hành.

Trước hết, về khái niệm “hàng giả”, khoản 7 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ quy định rõ: hàng giả bao gồm hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc bản chất tự nhiên hoặc tên gọi của hàng hóa; hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng hoặc chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố hoặc ghi trên nhãn, bao bì. Hành vi sản xuất hàng giả được hiểu là quá trình thực hiện các hoạt động như chế tạo, gia công, lắp ráp, đóng gói hoặc bất kỳ hành động nào nhằm tạo ra sản phẩm không đúng với chất lượng hoặc công dụng đã công bố. Trong trường hợp này, nếu Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục tham gia sản xuất hoặc phân phối sản phẩm như kẹo Kera – được xác định là hàng giả – thì hành vi của họ đã vi phạm quy định pháp luật.

Căn cứ Điều 192 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm bị xử lý rất nghiêm khắc do ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng và trật tự kinh tế. Cụ thể, nếu hành vi sản xuất hàng giả là thực phẩm (như kẹo Kera) mà thu lợi bất chính từ 1,5 tỷ đồng trở lên, hoặc gây thiệt hại về tài sản từ 1,5 tỷ đồng trở lên, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm, thậm chí tù chung thân. Ngoài ra, tùy vào tính chất và mức độ vi phạm, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng, tịch thu tài sản hoặc cấm hành nghề từ 1 đến 5 năm. Với quy mô livestream bán hàng của Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục, nếu cơ quan điều tra chứng minh được số tiền thu lợi bất chính hoặc thiệt hại vượt ngưỡng trên, mức phạt cao nhất hoàn toàn có thể được áp dụng.

Tiếp theo, về hành vi “lừa dối khách hàng”, Điều 198 Bộ luật Hình sự 2015 quy định đây là hành vi gian dối trong mua bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ, bao gồm việc cân, đong, đo, đếm gian lận hoặc dùng thủ đoạn để đánh lừa khách hàng. Trong vụ việc này, cơ quan điều tra cho rằng Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục biết sản phẩm là hàng giả, không đạt chất lượng nhưng vẫn livestream quảng bá, đưa thông tin sai lệch nhằm gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng để bán được số lượng lớn, qua đó thu lợi bất chính. Hành vi này không chỉ vi phạm đạo đức kinh doanh mà còn cấu thành tội phạm hình sự. Theo khoản 1 Điều 198, nếu hành vi lừa dối khách hàng thông thường, người vi phạm có thể bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm. Tuy nhiên, nếu rơi vào các trường hợp nghiêm trọng hơn như phạm tội có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, hoặc thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên, mức phạt sẽ tăng lên phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm (khoản 2 Điều 198). Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung như phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm.

Xét về thực tế vụ án, Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục là những người có sức ảnh hưởng lớn trên mạng xã hội, thường xuyên livestream bán hàng và xây dựng niềm tin từ hàng nghìn người tiêu dùng. Việc họ quảng bá sản phẩm kẹo Kera với thông tin thổi phồng công dụng, trong khi sản phẩm thực tế là hàng giả hoặc không đạt chất lượng, cho thấy dấu hiệu của thủ đoạn gian dối có tính chất chuyên nghiệp. Nếu cơ quan điều tra xác định được yếu tố “phạm tội có tổ chức” (ví dụ, có sự phối hợp giữa hai bị can hoặc với các cá nhân, tổ chức khác) hoặc số tiền thu lợi bất chính đạt mức đáng kể, khung hình phạt tù từ 1 đến 5 năm đối với tội lừa dối khách hàng là hoàn toàn khả thi. Chưa kể, với số lượng lớn sản phẩm (135.325 hộp kẹo Kera) đã được bán ra, hậu quả sức khỏe tiềm tàng cho người tiêu dùng có thể là tình tiết tăng nặng, đẩy mức hình phạt lên cao hơn.

Như vậy, tổng hợp hai tội danh, Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục có thể đối mặt với mức hình phạt nặng nhất là tù chung thân nếu hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm được chứng minh ở mức độ đặc biệt nghiêm trọng (theo Điều 192). Đồng thời, họ cũng phải chịu trách nhiệm hình sự riêng rẽ cho tội lừa dối khách hàng (theo Điều 198), với mức phạt tối đa 5 năm tù. Trong trường hợp xét xử đồng thời nhiều tội, nguyên tắc tổng hợp hình phạt theo Điều 55 Bộ luật Hình sự 2015 sẽ được áp dụng, nghĩa là hình phạt chung không vượt quá mức tối đa của khung hình phạt cao nhất, tức là tù chung thân.

Theo luật sư Bùi Thị Nguyệt đến từ Mys Law, những người nổi tiếng như Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục khi tham gia kinh doanh qua livestream cần cẩn trọng kiểm tra nguồn gốc, chất lượng sản phẩm trước khi quảng bá. Hành vi lợi dụng danh tiếng để bán hàng giả không chỉ gây thiệt hại cho người tiêu dùng mà còn làm sụp đổ uy tín cá nhân và vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Cơ quan chức năng cũng đã kêu gọi các nạn nhân đã mua kẹo Kera liên hệ để hỗ trợ điều tra, cho thấy quyết tâm xử lý triệt để vụ án, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và làm trong sạch môi trường kinh doanh.

Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: luatsu@myslaw.com.vn để được giải đáp.

Trân trọng!

Người biên tập: Nguyễn Anh Quân