Trốn nghĩa vụ quân sự năm 2025 bị xử phạt như thế nào?

Nhập ngũ là nghĩa vụ thiêng liêng và vẻ vang của công dân, góp phần bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, không phải ai cũng tuân thủ quy định này. Vậy trốn nghĩa vụ quân sự năm 2025 sẽ bị xử lý ra sao? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết về đối tượng phải thực hiện nghĩa vụ, mức phạt hành chính và khả năng chịu trách nhiệm hình sự, dựa trên các văn bản pháp luật hiện hành như Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, Nghị định 218/2025/NĐ-CP và Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025).

1. Những ai bắt buộc đi nghĩa vụ quân sự?

Theo Chương IV Luật Nghĩa vụ quân sự số 78/2015/QH13, công dân nam giới phải đáp ứng các điều kiện sau để được gọi nhập ngũ:

• Độ tuổi: Từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi. Với những người có trình độ cao đẳng hoặc đại học, độ tuổi kéo dài đến hết 27 tuổi để ưu tiên đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
• Lý lịch: Phải rõ ràng, không vi phạm pháp luật nghiêm trọng.
• Chính trị: Chấp hành nghiêm đường lối, chủ trương của Đảng và pháp luật Nhà nước.
• Sức khỏe: Theo Điều 4 Thông tư 105/2023/TT-BQP, phải đạt sức khỏe loại 1, loại 2 hoặc loại 3, kèm tiêu chuẩn riêng cho từng đối tượng. Người nghiện ma túy hoặc tiền chất ma túy không được gọi nhập ngũ.
• Trình độ văn hóa: Từ lớp 8 trở lên, ưu tiên lấy từ cao xuống thấp. Ở các tỉnh khó khăn, có thể xem xét lấy công dân trình độ lớp 7. Riêng các xã vùng sâu, vùng xa, điều kiện đặc biệt khó khăn, tỷ lệ tuyển công dân trình độ tiểu học không quá 25%, còn lại phải từ trung học cơ sở trở lên.

Các trường hợp được miễn nghĩa vụ quân sự

Một số đối tượng được miễn nghĩa vụ để ưu tiên công tác khác hoặc tri ân gia đình có công, bao gồm:

• Con của liệt sĩ, thương binh hạng một.
• Một anh hoặc một em trai của liệt sĩ.
• Một con của thương binh hạng hai, bệnh binh hoặc người nhiễm chất độc da cam bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
• Người làm công tác cơ yếu (không phải quân nhân hoặc công an).
• Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong làm việc ở vùng đặc biệt khó khăn từ 24 tháng trở lên.

Những quy định này đảm bảo tính công bằng và linh hoạt, phù hợp với đặc thù từng địa phương và đối tượng.

2. Trốn nghĩa vụ quân sự phạt bao nhiêu tiền?

Mùa tuyển quân năm 2026 bắt đầu từ cuối tháng 11/2025, với lễ giao – nhận quân đồng loạt vào tháng 02/2026. Trong bối cảnh này, một số trường hợp cố tình trốn tránh nghĩa vụ quân sự sẽ bị xử phạt hành chính theo Điều 9 Nghị định 218/2025/NĐ-CP. So với Nghị định 120/2013/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 37/2022/NĐ-CP), mức phạt có một số thay đổi đáng chú ý:

Mức phạt cao nhất lên đến 75 triệu đồng cho hành vi không chấp hành quyết định gọi nhập ngũ. Các thay đổi này cho thấy Nhà nước vừa điều chỉnh giảm một số mức phạt để phù hợp với điều kiện kinh tế, vừa tăng mạnh mức phạt cho các hành vi nghiêm trọng hơn nhằm răn đe. Đặc biệt, hành vi đưa tiền để làm sai lệch kết quả sức khỏe không chỉ phạt người đưa mà còn xử lý người nhận, nhằm đảm bảo tính minh bạch trong tuyển quân.

Lý do chính đáng để vắng mặt

Theo khoản 1 Điều 4 Thông tư 07/2023/TT-BQP, một số trường hợp được coi là lý do chính đáng để không có mặt đúng thời gian hoặc địa điểm, bao gồm:

• Bị ốm hoặc tai nạn, phải nằm viện hoặc điều trị tại cơ sở y tế.
• Thân nhân (cha mẹ, vợ/chồng, con cái, người nuôi dưỡng hợp pháp) bị ốm nặng hoặc qua đời nhưng chưa tổ chức tang lễ.
• Nhà ở của bản thân hoặc thân nhân bị ảnh hưởng nghiêm trọng do thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn.
• Không nhận được quyết định gọi nhập ngũ do lỗi của cơ quan hoặc hành vi cản trở từ người khác.

Nếu không có lý do chính đáng, ngoài phạt tiền, người vi phạm phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là buộc chấp hành quyết định gọi nhập ngũ.

3. Trốn nghĩa vụ quân sự có bị phạt tù?

Ngoài xử phạt hành chính, hành vi trốn tránh nghĩa vụ quân sự có thể dẫn đến trách nhiệm hình sự nếu vi phạm nghiêm trọng hoặc lặp lại. Theo Điều 332 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017 và 2025), người không chấp hành đăng ký nghĩa vụ quân sự, quyết định gọi nhập ngũ hoặc quyết định gọi tập trung huấn luyện, đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này nhưng chưa được xóa án tích mà vẫn vi phạm, sẽ bị:

• Phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm.
• Phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.

Nếu có tình tiết tăng nặng như tự gây thương tích để trốn tránh, phạm tội trong thời chiến, hoặc lôi kéo người khác phạm tội, mức phạt tù có thể từ 1 năm đến 5 năm. Quy định này nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, đặc biệt trong bối cảnh an ninh quốc gia cần được ưu tiên.

Trên đây là thông tin mà Mys Law cung cấp. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết xin vui lòng liên hệ 0969.361.319 hoặc email: [email protected] để được giải đáp.

Trân trọng!

Người biên tập: Nguyễn Thị Trà My